Θα μπορούσε να
πει κανείς πως η ιστορία της φωτογραφίας ξεκινά με την Camera Obscura. Οι πρώτες
φωτογραφίες αποτελούν ουσιαστικά απλές προβολές εικόνων πάνω σε κάποια
επιφάνεια. Ο Αριστοτέλης περιγράφει τον τρόπο που λειτουργεί η απλούστερη
φωτογραφική μηχανή.
Ως πρώτη
φωτογραφική "μηχανή" μπορεί να θεωρηθεί ένα σκοτεινό δωμάτιο ή κουτί
(camera obscura) που στη μία άκρη διαθέτει μια γυαλιστερή επιφάνεια και
στην απέναντι άκρη μία πολύ μικρή οπή. Σε μία τέτοια κατασκευή, οι ακτίνες του
φωτός διαδίδονται μέσα από την οπή και σχηματίζουν πάνω στην επιφάνεια ένα
είδωλο των αντικειμένων έξω από το δωμάτιο ή κουτί. 4ος π.Χ. αιώνας: (γύρω στο
350) .
Από εκεί και
μετά αρκετοί ήταν αυτοί που ασχολήθηκαν με το θέμα μέχρι να φτάσουμε το
18ο αιώνα στον Γιόχαν Χάινριχ Σούλτσε (Johann
Heinrich Schulze) και την Χημική φωτογραφία. Ωστόσο το
1826 έγινε για πρώτη φορά
η αποτύπωση μιας εικόνας σε ένα μέσο (στερέωση) από τον Γάλλο ερευνητή
Νικηφόρο Νιέπς (Nicéphore Niépce). Το 1833,
έχουμε
την τελειοποίηση της μεθόδου από
τον
Λουί Ζακ Μαντ Νταγκέρ
(Louis Jacques Mande Daguerre και τη μέθοδο της
νταγκεροτυπίας, που είναι ουσιαστικά και η αρχή
της φωτογραφίας όπως την γνωρίζουμε.
Πριν 15 χρόνια
ξεκίνησα μια προσπάθεια να αντιγράψω- φωτογραφίζοντάς τες- παλιές φωτογραφίες
από το Βελβεντό, με σκοπό να κάνω ένα αρχείο αλλά και να τις διασώσω γιατί ως
γνωστών οι φωτογραφίες με τον καιρό σβήνουν και χάνονται. Τότε η παλιότερη
φωτογραφία που μου εμπιστεύτηκε οικογένεια (με καταγωγή από το Καταφύγι ) είχε
ημερομηνία 1885, 52 χρόνια μετά της
πρώτης φωτογραφίας . Η δεύτερη αναφορά είναι μια φωτογραφία της οικογένειας
Ι. Παπαγεωργίου με ημερομηνία 1909 σε
συνδυασμό με την φωτογραφική μηχανή του Γιατρού Θ. Παπαγεωργίου που
χρονολογείτε το 1909 μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως υπήρχαν τα μέσα και η γνώση
για την εμφάνιση και στερέωση φωτογραφιών στο Βελβεντό από το 1909 και τη εν
λόγω οικογένεια.
Από εκεί και
μετά υπάρχουν κάποιες του 1924 μέχρι να φτάσουμε στον ΦωτοΝίκο και το αρχείο του. Σίγουρα στα συρτάρια και τα
μπαούλα υπάρχουν και άλλες παλιές φωτογραφίες και ελπίζω σιγά - σιγά να
εμφανιστούν για να μπορέσουμε να ταξιδέψουμε νοερά στο Βελβεντό παλιότερων
εποχών. Μετά τον ΦωτοΝίκο η σκυτάλη πέρασε στα χέρια του Γιώργου Γκόγκου ή
ΦωτοΓκόγκου τον οποίο φιλοξενούμε σε αυτό το φύλο της εφημερίδας.
Σήμερα όλοι
είμαστε εν γένει φωτογράφοι μιας και όλοι κυκλοφοράμε με μια φωτογραφική μηχανή
στην τσέπη μας. Παρόλα αυτά, αυτοί που ασχολούνται με την τέχνη της φωτογραφίας
είναι λίγοι Ένα κομμάτι της ιστορίας της τέχνης αυτής ξεδιπλώθηκε στην κουβέντα
που είχαμε με τον Γιώργο Γκόγκο ένα ανοιξιάτικο απόγευμα στο φωτογραφείο
του.
Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με την
φωτογραφία ;
Πριν να σου πω
για την ενασχόληση μου με την φωτογραφία θα σου πω πρώτα λίγα πράγματα για το
βιογραφικό μου .
Αυτό ακούγετε ενδιαφέρον.
Όπως ξέρεις εγώ
κατάγομαι από τον Πύργο το χωριό δίπλα από τον Βαθύλακο. Τελειώνοντας το Δημοτικό σχολείο στον Πύργο
πήγα μια χρονιά στο Γυμνάσιο, στο «Βαλταδώρειο» στην Κοζάνη. Δεν είχα τις
βάσεις για να συνεχίσω και έπειτα κάθισα δύο χρόνια στο χωριό και βοσκούσα
πρόβατα. Κάποια στιγμή λέω στον πατέρα μου «θα πάω στην Κοζάνη να βρω δουλειά».
Εκείνος προσπαθούσε να με σταματήσει, με
τα πολλά πήγα στην Κοζάνη και έπιασα
δουλειά στο φούρνο του Ιορδανίδη. Ο φούρνος μετά από λίγο καιρό έκλεισε
λόγω συνταξιοδότησης του ιδιοκτήτη και έπειτα έπιασα δουλειά στο Βατερό σε ένα
άλλο φούρνο. Μια μέρα το αφεντικό με έστειλε στο «Ερμιόνιο» στον Παύλο
Γιαταγαντζίδη για να εισπράξω κάποια χρήματα από ψωμιά που είχε αγοράσει. Αυτός πάνω στην κουβέντα
με ρώτησε που δουλεύω και αν ήθελα να ξεκινήσω να δουλεύω σαν βοηθός σερβιτόρου
στο Ερμιόνιο. Έτσι άλλαξα δουλειά, στην αρχή σαν βοηθός και αργότερα σαν
σερβιτόρος. Μετά από λίγο καιρό η αδερφή
μου η Βαγγελή παντρεύτηκε στο Βελβεντό, γνώρισα την γυναίκα μου – γιατί είναι
γειτονιά με την αδερφή μου – παντρευτήκαμε και έτσι ήρθα και εγώ εδώ στο
Βελβεντό.
Έτσι λοιπόν από τον Πύργο και την Κοζάνη
έφτασες στο Βελβεντό. Προφανώς έπρεπε να βρείς και εδώ κάποια δουλειά.
Στο Βελβεντό η πρώτη δουλειά που έκανα λόγω
και της εμπειρίας που είχα ήταν σερβιτόρος στο Μετόχι. Τότε το Μετόχι το είχε ο
Ασμής. Μετά από τον Ασμή το Μετόχι το πήρε ο Βαρσαμής. Εγώ άρχισα να δουλεύω
εδώ στην πλατεία στο «Στέκι» του Χατζημανώλη. Έπειτα το Μετόχι το πήρε ο
Χατζημανώλης με τον Γκιούρο και έτσι επέστρεψα και πάλι στο Μετόχι. Εκεί κάποια
στιγμή , μια Καθαρά Δευτέρα είχε έρθει ο ΦωτοΝίκος, ο Νίκος ο Παπαμίχος.
Φτάσαμε λοιπόν στην φωτογραφία. Για να
ακούσουμε την υπόλοιπη ιστορία.
Ήρθε ο Νίκος εκεί
ζωσμένος με τις φωτογραφικές του μηχανές και τον ρωτάω:
-τι έγινε ρε Νίκο πώς από εδώ;
-να μου ζήτησε ο
Μορφωτικός να βγάλω μερικές φωτογραφίες για να βάλουν στην εφημερίδα.
-πως τα πας;
-θέλω να τη δώσω
τη δουλειά αλλά δεν μπορώ.
Το μαγαζί το είχε
ήδη κλείσει.
Τον ρωτάω :
-Εγώ μπορώ να
την κάνω αυτή τη δουλειά;
- Εσύ; Εσένα σε
γνωρίζουν και οι πέτρες, όλη μέρα είσαι μέσα στον κόσμο, θα σε βοηθήσω και εγώ
και να είσαι σίγουρος πως θα τα καταφέρεις.
Έτσι έγινε η αρχή.
Νοίκιασα το
πρώτο μαγαζί εδώ δίπλα στου Λάπα, απέναντι από το Πνευματικό Κέντρο και σιγά -σιγά ξεκίνησα να δουλεύω και με την
βοήθεια του γιού μου του Κώστα που ήταν τότε έκτη Δημοτικού. Άρχισα να πάω με την φωτογραφική μηχανή σε
κάθε εκδήλωση και να βγάζω φωτογραφίες. Τότε δεν υπήρχαν πολλές φωτογραφικές
μηχανές και κινητά τηλέφωνα όπως σήμερα.
Από τον εξοπλισμό του ΦωτοΝίκου τι πήρες;
Το μαγαζί σαν
κτήριο ο ΦωτοΝίκος το είχε πουλήσει στον Ν. Τριβιάη, εγώ πήρα τα μηχανήματα,
δύο φωτογραφικές μηχανές, τον εκτυπωτή ασπρόμαυρων φωτογραφιών και γενικά όλο
τον εξοπλισμό του σκοτεινού θαλάμου. Όλη την δουλειά στον σκοτεινό θάλαμο την
είχε μάθει ο γιός μου ο Κώστας, αυτός τα έκανε όλα. Εγώ ήμουν επαγγελματίας σερβιτόρος και
αργότερα αγρότης, η μεγάλη μου αγάπη ήταν ο αθλητισμός, έτσι ακολουθούσα την ομάδα του Βελβεντού και ταυτόχρονα
έβγαζα και φωτογραφίες. Πολλές φορές άκουγα και λόγια παρόλο που δεν χρέωνα
πάντα για τις φωτογραφίες στα δελτία κλπ. αλλά ξέρεις έτσι είναι αυτά τα
πράγματα. Κάποια στιγμή αποφάσισα και έβαλα υποψηφιότητα στο συμβούλιο του
αθλητικού συλλόγου, λόγω του ότι ήμουν γνωστός
και αγαπητός σε όλους βγήκα πρώτος σε σταυρούς , Πρόεδρος όμως έγινε ο
Καραπακλίδης ο γιατρός. Εκείνη τη χρονιά η ομάδα έφτασε να παίξει στον τελικό
με την ομάδα της Φλώρινας στο γήπεδο της Πτολεμαίδας . Στον αγώνα αυτό είχαμε
πάει 2000 άτομα από το Βελβεντό παρόλο που έβρεχε γινόταν χαμός, δυστυχώς
χάσαμε στην παράταση αφού είχαμε χάσει και ένα πέναλτι.
Με λίγα λόγια η φωτογραφία σε βοήθησε να
γίνεις διάσημος
Ναι μετέπειτα
ασχολήθηκα και με τον συνεταιρισμό έβαλα υποψηφιότητα πρώτα στο εποπτικό και μετά στο Διοικητικό.
Και εκεί ήμουν στις πρώτες θέσεις παρόλο
που πολλές φορές με αποκαλούσαν χωριάτη. Για εμένα αυτό ήταν τιμή γιατί εγώ στο
Βελβεντό δεν ήρθα σαν ξένος, ποτέ δεν ένοιωσα ξένος , εδώ παντρεύτηκα, εδώ
έκανα οικογένεια, εδώ δούλευα χωρίς ποτέ
να αρνούμαι τις ρίζες μου.
Πες μας λίγα λόγια για τον τρόπο που
δούλευες
Να σου πω,
πολλές φορές πήγαινα στο Μετόχι με τις μηχανές για φωτογραφίες από εκεί κάποιος
έλεγε πως είναι μια παρέα στο
Σκεπασμένο, ξεκινούσα και σιγά σιγά με τα πόδια έφτανα και εκεί. Στο δρόμο αν
έβλεπα κάποιον να κάνει καμιά δουλεία στα χωράφια τον έβγαζα και αυτόν. Μια
τέτοια μέρα έβγαζα 50-60 φωτογραφίες. Τα σαββατοκύριακα σε όλα τα μαγαζιά ξενύχτη μέχρι το πρωί, αλλά
και σε όλες τις γιορτές, Πρωτομαγιά, Πάσχα, παντού σε όλες τις παρέες όπου
έψηναν τότε πήγαινα και εγώ.
Το φωτογραφείο από όσο θυμάμαι δεν ήταν
πάντα σε αυτόν εδώ τον χώρο.
Ναι, ξεκίνησα
από του Λάππα (απέναντι από το Πνευματικό Κέντρο) το 1975 μετά πήγα στου
Γρηγόρη του Μπούλιου (σήμερα σούπερ μάρκετ Χατζητσόλη), μετά από εκεί
μετακόμισα στου Χαρίση Τσιτσιώκα (σήμερα οπωροπωλείο) για 7-8 χρόνια και μετά
από εκεί ήρθαμε εδώ, αυτά τα τέσσερα
μαγαζιά άλλαξα.
Την πρώτη μηχανή μου πάντως εγώ την αγόρασα
από το μαγαζί σας όταν ήσασταν στου Τσιτσιώκα μια Agfamatic 55c, τότε πήγαινα στην Πέμπτη Δημοτικού.
Αυτή είναι η
ιστορία με τα μαγαζιά, από την ημέρα που βγήκα στη σύνταξη το μαγαζί πέρασε
στην νύφη μου την Δήμητρα που το λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Θυμάσαι κάποια περίεργη ιστορία από όλα
αυτά τα χρόνια που αξίζει να αναφέρουμε;
Εγώ πήγαινα
παντού σε όλες τις εκδηλώσεις και σε όλα τα διάσημα πρόσωπα που ερχόταν στο
Βελβεντό. Θυμάμαι ένα χαρακτηριστικό
γεγονός με τον Γιώργο τον Δαβιδόπουλο που ήταν υποψήφιος βουλευτής και
παλιότερα ήμασταν και συμμαθητές στο Γυμνάσιο. Είχε έρθει για μια προεκλογική
συνάντηση στον κινηματογράφο του Μπούλιου και με φώναξε
-
άιντε ρε Γκόγκο κλείσε το μαγαζί και έλα να μας βγάλεις καμιά φωτογραφία
-
θα το κλείσω αλλά κανόνισε «εν τη παλάμη»
τέλος πάντων
έβγαλα τις φωτογραφίες και όταν ξαναήρθε αφού είχε εκλεγεί πλέον Βουλευτής του
λέω Γιώργο οι φωτογραφίες είναι έτοιμες, και μου απαντά έλα μωρέ με τι
ασχολείστε τώρα … Τέτοια περιστατικά
είχα αρκετά, το θέμα για εμένα όμως είναι πως την δουλειά αυτήν την αγάπησα
παρόλο που ασχολήθηκα σχετικά μεγάλος σχεδόν στα τριάντα πέντε μου χρόνια, μου
άρεσε που είχα να κάνω πάντα με κόσμο.
Άλλες φωτογραφικές μηχανές αγόρασες μετά
από αυτές που πήρες από τον ΦωτοΝίκο;
Αγοράσαμε
αρκετές, κάποιες από αυτές τις δίναμε για ανταλλαγές για να πάρουμε καινούριες,
κάποιες τις έχουμε ακόμα και τελικά ασχοληθήκαμε μετέπειτα και με το Βίντεο
κυρίως ο γιός μου ο Κώστας και η νύφη μου η Δήμητρα. Όλα αυτά τα χρόνια δουλέψαμε με τις παρακάτω
μηχανές : Konica Διοπτρικές (2), Lupiter (1), Yashica
6X6 (1), Yashica electro 35 (2), Canon Ftb(1), Canon AE1 (1), Canon A1 (1), Pentax K 1000 (1), Pentax ME Super (1), Canon EOS 5 (2), Canon EOS 5d (1), Canon EOS 5d MK II (1), Canon EOS 5d MK ΙII (1).
Φαντάζομαι πως το αρχείο με τα αρνητικά των
φωτογραφιών το κρατάτε κανονικά.
Ναι το αρχείο το
κρατάμε κανονικά, δυστυχώς όμως ένα μεγάλο μέρος του – το σπουδαιότερο –
καταστράφηκε κατά την μετακόμιση του μαγαζιού, κυρίως ασπρόμαυρα φιλμ και πλάκες
σχεδόν πέντε χρόνια από το αρχείο.
Θυμάσαι κάποιον άλλο φωτογράφο που να δούλευε στο Βελβεντό
εκτός από τον ΦωτοΝικο ;
Ερχόταν μερικές
φορές ένας πλανόδιος φωτογράφος από την Κοζάνη, αυτός λεγόταν Παπαγιάννης ,
άλλον δεν θυμάμαι.
Αυτή είναι η ζωή
μου σαν φωτογράφος στο Βελβεντό με το φωτογραφείο και την αγροτιά έζησα εγώ και η οικογένειά
μου όλα αυτά τα χρόνια.
